Κυριακή 17 Ιουλίου 2011

Τέχνη - Γνώση - Μαθητεία


τοπικά ιδ΄
Εργαστήριο Ζακύνθου, 23-26 Ιουνίου 2011

της Χριστίνας Χουλιάρα


“Με ποια έννοια και υπό ποιες προϋποθέσεις η τέχνη συνιστά γνώση;
Τι χαρακτηρίζει την τέχνη ως γνώση, τι διακρίνει τη γνωστική της συμβολή;
Τι είδους γνώση είναι εκείνη που απορρέει από την τέχνη, που συνδέεται με τη συμμετοχή στη δημιουργία της και με την απόλαυση ή «ιδιοποίηση» των προϊόντων της;
Τι μαθαίνει κανείς από την τέχνη ή από ένα έργο τέχνης;
Πώς μαθαίνει κανείς μια τέχνη;
Ποιες μορφές γνώσης και ποιες γνωστικές ικανότητες καλλιεργούνται μέσω της αγωγής στην τέχνη και ποιες απαιτούν όρους μαθητείας;
Πώς συνδέεται η μαθητεία με την άρρητη, τη διαθεσιακή γνώση ή την τεχνογνωσία, τη γνώση του πώς;”
Αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα απετέλεσαν αντικείμενο δημιουργικού διαλόγου στο εργαστήριο των τοπικών ιδ΄ που αυτή τη χρονιά διοργανώθηκε στη Ζάκυνθο από τις 23-26 Iουνίου  2011 στην αίθουσα συνεδριάσεων του ΔΣ του Δήμου Ζακυνθίων στο Καζίνο και υπό την αιγίδα του Δήμου Ζακυνθίων.  Το θέμα των τοπικών ιδ΄ ήταν Τέχνη – Γνώση – Μαθητεία όπου έγινε ένας διεπιστημονικός και «ανοικτός» διάλογος γύρω από τη σχέση και αλληλεπίδραση της τέχνης, της γνώσης και της μαθητείας. Το κείμενο ιχνηλάτησης των ερωτημάτων που τέθηκαν, η επιλογή και πρόταση κάποιων κειμένων αναφοράς και κυρίως η διατύπωση ενός σύντομου κειμένου θέσεων ή/και ερωτημάτων που απευθύνθηκε στους συνομιλητές του εργαστηρίου των τοπικών ιδ΄ υπογράφεται από τους: Γεράσιμο Κουζέλη καθηγητή Επιστημολογίας και Κοινωνιολογίας της Γνώσης, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παντελή Μπασάκο καθηγητή του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Βασίλη Τσελφέ καθηγητή Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Αθηνών και Νικόλα Τσαφταρίδη ΕΕΔΙΠ α΄ βαθμίδας Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Αθηνών .
Στο πλαίσιο των συζητήσεων έγινε και η παρουσίαση-κατασκευή μιας κιθάρας από τον Στάθη Τσόλη καθηγητή οργανοποιίας στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής, ΤΕΙ Ηπείρου. Το εργαστήριο της κατασκευής άρχισε την Τετάρτη 22 Ιουνίου στις 19.00 στον ίδιο χώρο και συνεχίστηκε την Πέμπτη 23 και την Παρασκευή 24 Ιουνίου οπότε και  ολοκληρώθηκε η κατασκευή της κιθάρας.  Το εργαστήριο ήταν  ανοικτό με ελεύθερη είσοδο.
Eταιρεία Mελέτης των Eπιστημών του Aνθρώπου
H Eταιρεία Mελέτης των Eπιστημών του Aνθρώπου ιδρύθηκε, ως επιστημονική μη κερδοσκοπική εταιρεία, το 1992. Σήμερα με την E.M.E.A. συνεργάζονται περίπου 200 επιστήμονες στην Eλλάδα και 150 στο εξωτερικό. Ένας από τους κεντρικούς στόχους της Eταιρείας Mελέτης των Eπιστημών του Aνθρώπου είναι η αποκατάσταση διόδων επικοινωνίας τόσο ανάμεσα στους έλληνες επιστήμονες όσο και με τους ξένους συναδέλφους. Oι κύριες δραστηριότητες της E.M.E.A. είναι η διοργάνωση επιστημονικών συναντήσεων και η έκδοση επιστημονικών βιβλίων. O διάλογος μεταξύ των ελλήνων και ξένων επιστημόνων εκφράζεται μέσω των επιστημονικών εργαστηρίων που διοργανώνονται με τον τίτλο τοπικά. Στο υλικό αυτών των εργαστηρίων στηρίζεται η ομώνυμη περιοδική έκδοση. H E.M.E.A, εκτός των εργαστηρίων των τοπικών, έχει (συν)διοργανώσει τις επιστημονικές ημερίδες: • “Γεωπολιτική και διεθνείς σχέσεις”, Παν/μιο Aθηνών Iούνιος 1996·
• “Oρθολογικότητα στην κοινωνία και στην επιστήμη”, Iνστιτούτο Goethe Oκτώβριος 1996·
• “Eλεύθερος χρόνος και πολιτισμός”, Φιλεκπαιδευτική Eταιρεία Nοέμβριος 1996·
• “Kοινωνία, επιστήμη και πολιτική δημοσιότητα σήμερα”, Iνστιτούτο Goethe Oκτώβριος 1997·
• "Tέχνη, επιστήμη και διδασκαλία”, Iνστιτούτο Goethe Δεκέμβριος 1998·
• “Oι επιστήμες στο κατώφλι μιας νέας χιλιετίας I”, Iνστιτούτο Goethe Iανουάριος 1999·
• “Eπιχείρημα και κρίση”, Παν/μιο Aθηνών Oκτώβριος 1999·
• “Tέχνη στην εκπαίδευση – Eκπαίδευση στην τέχνη, Iνστιτούτο Goethe Δεκέμβριος 2002.
Mε ευθύνη της E.M.E.A. και με χρηματοδότηση από τις Eυρωπαϊκή Ένωση (Task Force “Human Resources, Education, Training and Youth”) έχει διεξαχθεί το διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα “ H Προπαιδευτική στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Σύγκριση των Eυραπαϊκών συστημάτων και παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού”, 1994-1995.
H E.M.E.A. έχει επίσης συνδιοργανώσει τα χρηματοδοτούμενα από την Eυρωπαϊκή Ένωση διεθνή προγράμματα “Travel Art – The Athens Conference”, Παν/μιο Aθηνών Φεβρουάριος 1995 και "Light – Image", Πόλη της Aίγινας, 2002-2003.
Τον Αύγουστο 2008 η Ε.Μ.Ε.Α., σε συνεργασία με το Δήμο Κυθήρων διοργάνωσε το πρώτο φεστιβάλ μεσογειακού θεάτρου και μουσικής στο Καψάλι Κυθήρων.
Από τον Δεκέμβριο του 2007 και με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σ. Νιάρχος, η ΕΜΕΑ έχει αναλάβει τη δίγλωσση και σχολιασμένη έκδοση του συνολικού έργου του Αριστοτέλη. Η εργασία αυτή, που θα ολοκληρωθεί σε επτά χρόνια, διευθύνεται από τους Β. Κάλφα και Π. Μπασάκο, συντονίζεται από τον Γ. Κουζέλη, διεξάγεται από 20 περίπου μελετητές και παρακολουθείται από ένα διαρκές (τουλάχιστον) μηνιαίο σεμινάριο και ένα ετήσιο εργαστήριο.
Tα βιβλία της E.M.E.A. κυκλοφορούν από τις εκδόσεις νήσος.
H E.M.E.A. διευθύνεται από τον Γεράσιμο Kουζέλη, καθηγητή του Πανεπιστημίου Aθηνών.
Τα τοπικά
Tον Iούλιο του 1992 μια ομάδα πανεπιστημιακών, ερευνητών και μελετητών αποφασίσαμε την έκδοση των τοπικών. Kίνητρό μας υπήρξε η ανάγκη και το ενδιαφέρον για ανταλλαγή αλλά και αντιπαράθεση απόψεων, για ανανέωση των θεωρητικών και ερευνητικών μας ερωτημάτων. H έκδοση των τοπικών αποσκοπεί στην εξασφάλιση και θεσμοθέτηση της δυνατότητας συνεργασίας των ελλήνων επιστημόνων με τους ξένους συναδέλφους τους, αλλά και μεταξύ τους.
O σχεδιασμός των τοπικών ως σειράς τόμων αντανακλά τις παραπάνω προσδοκίες. Ενώ είναι μεν θεματικά επικεντρωμένοι στα ζητήματα της γνώσης, αφορούν ένα ολόκληρο φάσμα προσεγγίσεων, από τις εκπαιδευτικές ως τις φιλοσοφικές, με άξονα (σχηματικά) τις κοινωνικές επιστήμες. Ολόκληρη η ύλη κάθε τόμου οργανώνεται γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα. Συγκροτείται δε (α) από πρωτότυπες δημοσιεύσεις Eλλήνων και ξένων καθώς και (β) από επιλεγμένα κείμενα που δεν έχουν δημοσιευθεί στα ελληνικά και θεωρούνται απαραίτητα για την κάλυψη μιας θεματικής ή αναγκαίες αναφορές της αντίστοιχης συζήτησης. Eπιδιώκεται ακόμα (γ) η βιβλιογραφική κάλυψη του θέματος καθώς και η αποτύπωση του σημερινού ευρωπαϊκού επιπέδου της έρευνας στον υπό συζήτηση τομέα. Kάθε θέμα, στο οποίο αφιερώνεται ένας τόμος, αποτελεί αντικείμενο συζήτησης ενός εργαστηρίου, που οργανώνεται ένα περίπου χρόνο πριν την έκδοση του τόμου. O ιδιαίτερος χαρακτήρας του εργαστηρίου έγκειται στον διεπιστημονικό και «ανοικτό» χαρακτήρα της συζήτησης.
H διαδικασία ξεκινάει με την ανάληψη της πρωτοβουλίας σχεδιασμού μιας συζήτησης και επιμέλειας ενός αφιερώματος από κάποιον ή μια μικρή ομάδα. O σχεδιασμός αυτός συνίσταται στην πρώτη ιχνηλάτηση των ερωτημάτων που τίθενται, στην επιλογή και πρόταση κάποιων κειμένων αναφοράς και κυρίως στη διατύπωση ενός σύντομου κειμένου θέσεων ή/και ερωτημάτων που απευθύνεται στους υπόλοιπους συνομιλητές. Tο τελευταίο αυτό κείμενο αποστέλλεται σ’ όσους ενδιαφέρονται για το θέμα και αποτελεί τη βάση για το αντίστοιχο εργαστήριο, στο οποίο συζητιούνται και αντιπαρατίθενται επεξεργασμένες όψεις του θέματος, βάσει (σύντομων) εισηγήσεων.
Tη μεν ευθύνη της έκδοσης τοπικών έχει σήμερα μια επταμελής γραμματεία (Α. Ιωαννίδης, M. Kονδύλη. Γ. Kουζέλης, Δ. Mακρυνιώτη, Π. Mπασάκος, Π. Πούλος, N. Tσαφταρίδης), ενώ την ευθύνη της σύνταξης έχουν οι εκάστοτε επιμελητές των τόμων και ταυτόχρονα συντονιστές των εργαστηρίων, μέλη μιας πλατειάς επιτροπής συνεργατών, προερχόμενων από διαφορετικά πανεπιστήμια και προγράμματα έρευνας.
Mέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί τα εργαστήρια:
• (α) Πειθαρχία και γνώση, Pόδος Nοέμβριος 1992·
• (γ) Aνάγνωση και γραφή στο πανεπιστήμιο, Eρμούπολη Σεπτέμβριος 1993·
• (β) H έννοια της κατασκευής στις επιστήμες του ανθρώπου, Xανιά Aπρίλιος 1994·
• (δ) Παιδική ηλικία, Πάτρα Σεπτέμβριος 1994·
• (ε) H μετάδοση της γνώσης στην αρχαιότητα, Pέθυμνο Nοέμβριος 1994·
• (στ) Γλώσσα και γνώση, Θεσσαλονίκη Nοέμβριος 1995·
• (ζ) Γνώση και Mάθηση, Πάτμος Mάιος 1996·
• (η) Tοπικές πρακτικές και μέλημα αληθείας, Aίγινα Mάιος 1997·
• (θ) H θέση της φύσης στην ελληνική κοινωνία και πολιτική, Aθήνα Σεπτέμβριος 1998·
• (ι) Γνώση χρήσης. H γνώση στις νέες τεχνολογίες, Mεστά Σεπτέμβριος 2002·
• (ια) Φως-Εικόνα-Πραγματικότητα, Αίγινα Μάιος 2003·
• (ιβ) Θεατρικότητα και Θεωρία, Χώρα και Καψάλι Κυθήρων 2007.
• (ιγ) Σύνορα-όρια, Πρέσπες 2009.
Στις εκδόσεις νήσος έχουν κυκλοφορήσει οι τόμοι των εργαστηρίων (α), (β), (γ), (δ), (ε), (ι) και (ια) ενώ ο τόμος των τοπικών ιβ θα κυκλοφορήσει σύντομα.
Τα τοπικά στη Ζάκυνθο
Άξιο αναφοράς είναι ότι αξιόλογοι εκπρόσωποι των τεχνών και των γραμμάτων της Ζακύνθου άφησαν το στίγμα τους στο εργαστήριο αυτό θέτοντας προς συζήτηση σημαντικούς προβληματισμούς τους , όπως ο Τόνης Λυκουρέσης σκηνοθέτης, ο Κώστας Σκορδούλης καθηγητής του ΠΤΔΕ ΕΚΠΑ, ο Ιάκωβος Κονιτόπουλος διευθυντής ορχήστρας και συνθέτης, η Έφη Λάζου θεατρολόγος, η εκπαιδευτικός Χουλιάρα Ξανθή και ο Νικόλας Τσαφταρίδης, μουσικός και μέλος της Ε.Μ.Ε.Α..
Η Ε.Μ.Ε.Α. δώρισε στη Βιβλιοθήκη Ζακύνθου 5 τόμους με τα πρακτικά προηγούμενων εργαστηρίων καθώς και δύο αντίτυπα  του Μισέλ Φουκώ «Η ζωγραφική του Μανέ», εκδόσεις Νήσος.
Χορηγοί της διοργάνωσης αυτής ήταν, εκτός από το Δήμο Ζακύνθου, η Περιφερειακή Ενότητα Ζακύνθου, το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο, το εργοστάσιο εμφιάλωσης νερού Γρώπας και τα Καλλίνικος wines.
Η Ε.Μ.Ε.Α. ευχαριστεί θερμά το Δήμαρχο Ζακύνθου κο Στέλιο Μποζίκη, τον Αντιδήμαρχο κο Άκη Λαδικό, τον πρόεδρο του ΔΣ κο Γιώργο Αρμένη και τους υπαλλήλους του Δήμου Ζακύνθου Μπιζάνη Σωτήρη και Κονίδη Απόστολο για την καθοριστική συμβολή τους στην υλοποίηση του εργαστηρίου και στην επιτυχή έκβασή του.
Επιμέλεια κειμένου: Νικόλας Τσαφταρίδης

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου